|
|
Amadeus
Een toneelstuk geschreven in 1974 door Peter Shaffer en bij Kink Kank Hoorn geregiseerd door Rik Lamote
Michael Jackson mag dan wel de "koning van de pop" genoemd worden, Mozart is zonder meer de "koning van de klassieke muziek". Mozart is immens populair en dat was twee eeuwen geleden ook al zo. Al op vierjarige leeftijd schreef Amadeus zijn eerste deuntje en toen hij vijf was gaf hij zijn eerste bejubelde concerten, met een gepoederde pruik op, want dat was hip in die tijd.
Het wonderkind Wolfgang Amadeus Mozart komt in 1781 naar Wenen. Door zijn afwijkend gedrag en gebrek aan omgangsvormen komt hij constant in problemen aan het hof van Jozef II.
Langzaam maar zeker vervalt de beste componist aller tijden in armoede. De enige die zijn talent herkent, is de hofcomponist Antonio Salieri. De Italiaan hoort in Mozarts muziek de hand van God zelf en realiseert zich dat zijn eigen werk de eeuwen niet zal doorstaan. Hij bindt de strijd met God aan en ontwerpt een duivels plan om Mozart uit te schakelen. Aan het einde van zijn leven bekent Salieri aan het publiek de gebeurtenissen die onherroepelijk hebben geleid tot het einde van Mozart en de rol die Salieri hierin speelde.
Amadeus is geen biografie van Mozart, maar een fascinerend toneelstuk vol humor, drama en vooral veel muziek. We beleven de laatste nacht van de componist Salieri, die leeft met de waangedachte dat hij Mozart heeft vermoord. U wordt benaderd als biechtvader, die na het beleven van de intriges aan het hof van Jozef II, dient te oordelen over de vraag : " Heeft Salieri Mozart vermoord?" Wanneer Salieri het einde van zijn verhaal vertelt, vermoeden wij dat ieders visie op Mozart en zijn briljante muziek danig zal veranderd zijn.
In dit stuk verwerkt Shaffer universele, diepzinnige thema's die zowel de personages Salieri als Mozart de realiteit doen overstijgen. Het is een stuk van ideeën waarin de auteur psychologie, sociologie, theologie en musicologie integreert in het conflict tussen Mozart en Salieri. Deze verschillende elementen wisselen elkaar af in elke uitspraak, scène en dialoog. Zowel in het stuk als in de film draait alles rond het eeuwige mysterie van het genie.
Eén van de belangrijkste thema's die in het stuk behandeld wordt, is de dualiteit tussen 'sterfelijkheid' en 'onsterfelijkheid'. Elk personage op het podium, elke mens überhaupt, badineert tussen sterfelijkheid en onsterfelijkheid. Elke mens of hij nu Salieri of Mozart heet, zit geprangd tussen 'aards en hemels', 'middelmatig en geniaal', 'zondig en zuiver', 'vergeten en beroemd', 'lelijk en schoon', 'oppervlakkig en absoluut', tussen 'apathie en liefde', 'huichelarij en oprechtheid', 'gestrengheid en mildheid', 'dood en verijzenis'.
Waar dit bij Mozart heel duidelijk te zien is, geldt dit evenzeer voor Salieri. Bij Salieri zien we hoe zijn inkeer als oude man uiteindelijk leidt tot een ironische mildheid, die een onverdacht hoogmenselijke kwaliteit is. De tijd van het krampachtige en marchanderende bidden door de jonge Salieri is dan voorbij. De andere personages, in de schaduw van Mozarts aanschijn zijn zielig, maar ook weer niet altijd. Zo bijvoorbeeld wordt het hof, drager van een lege macht, (net voor de Franse revolutie) radicaal gerelativeerd door het 'zo is het nu eenmaal' van de alerte Jozef II.
Een ander aspect van Amadeus is de veranderende rol van de artiest in zijn tijd. Salieri symboliseert de voorbijgaande periode waarin de artiest als een ambachtsman werd beschouwd wiens taak erin bestond werk te produceren dat zijn opdrachtgever plezierde. Mozart staat voor het nieuwe beeld van de vrije artiest die vecht tegen de beperkingen die hem opgelegd worden.
PETER SCHAFFER
Peter Schaffer is een vaak gelauwerde toneelauteur. Hij is van Liverpool afkomstig en voordat hij naar Cambridge trok, werkte hij drie jaar als dienstplichtige tijdens de Tweede Wereldoorlog in de koolmijn. Op zijn vijfentwintigste, in 1951, trok hij naar de USA waar hij in de New York Public Library ging werken. Daar schreef hij zijn eerste toneelstuk' The Salt Land'. In 1954 keerde hij terug naar Groot-Brittanië waar hij bij een muziekuitgeverij in de afdeling symfonische muziek terecht kwam.
Daarna was hij nog kunst- en muziekcriticus voor verschillende kranten en tijdschriften. Hij bleef ook heel actief als toneelauteur en heel veel van zijn stukken werden ook door radio-en televisiestations verfilmd of als hoorspel geproduceerd.
Tot zijn beroemdste stukken behoren Five Finger Exercise (1958), de eenakters The Private Ear en The Public Eye (1962), The Royal Hunt of the Sun (1964), The Black Comedey (1965), White Lies (1967), The Battle of Schrivings (1970). Heel bekend was Equus (1973) dat ook heel vaak door Vlaamse gezelschappen werd gespeeld. Peter Schaffer is nog actief als toneelauteur en tot zijn laatste stukken behoren Yonadab (1985), Lettice ande Lovage (1987), The Gift of Gorgon (1992) en Whom do I have the honour of Addressing? (1996).
De meeste van zijn filosofische drama's zoeken een antwoord op de metafysische vraag wat de relatie is tussen mens en God. Heel vaak komen de protagonist en de antagonist in een destructief conflict met elkaar. Dat zien we ook bij Salieri en Mozart.
Het toneelstuk Amadeus (1974) vormde de basis voor de succesvolle filmversie (1984), die maar liefst acht Oscars won. Daar bovenop won de film nog de Evening Standard Award en de Tony Award. Twee jaar lang sleutelde Peter Schaffer samen met Milos Forman aan het filmscript. Er zijn meerdere toneelstukken van Schaffer verfilmd, maar Amadeus is de meest geslaagde bewerking en de enige waarover de auteur tevreden was. Dat is vooral te danken aan Milos Formans ondervinding in het bewerken van literair materiaal in combinatie met zijn fantastische feeling voor film.
In 1994 werd hij benoemd toto Cameron Mackintosch professor of Contemporary Theatre in St. Catherine's College in Oxford.
RIK LAMOTE
De regie is dit jaar in handen van Rik Lamote. Hij is geboren in 1967 te Oostende en is onderwijzer sinds 1990.
Zijn roots zijn vooral beïnvloed door de jeugdbeweging en de speelpleinwerking. Daar kon hij al vroeg zijn expressiviteit en creativiteit uiten bij kinderen en jongeren.
Al gauw werd toneel, eerst nog kindertoneel, zijn passie. Zijn eerste stappen als regisseur vinden plaats in 1992. Dat jaar regisseert hij zowel kindertoneel als toneel voor volwassenen.
Enkele opvallende producties waren 'Pretpark Kustcenter' van Flor Vandekerckhove (een grote cast en openluchtspel vormden er de grote uitdagingen) en 'De vrek' van Molière (een klassieker vertolken zat al lang in zijn gedachten). Telkens ging het om producties met spelers van verschillende toneelkringen. Bij toneelkring Mephisto te Zandvoorde heeft hij vier opeenvolgende producties in goede banen geleid.
Ook kijkt hij met veel plezier terug naar de toneeltijd bij 'Nut en Vermaak', 'Caproen' te Oudenburg en 'De Klisse' te Bredene.
In juli 2002 regisseerde hij 'Duynewake', een openluchtspel te Bredene waaraan 80 acteurs meewerkten en wel 2000 toeschouwers naar kwamen kijken
Bij elk stuk is het hem om de achterliggende betekenis te doen. De symboliek en het spelen vanuit de ziel zijn voor hem basiselementen die het toneel, toneel waard maken. Dat zijn dan ook steevast de vaste ingrediënten in zijn producties
| Salieri Mozart Constanze Venticello 1 Venticello 2 Venticello 3 Keizer Jozef II Von Strack Graaf Orsini Baron van Swieten knecht knecht Katherina Cavalieri |
Willy Vandenplassche Bart Devos Els Laridon Joke Boonefaes Ellen Bruynoghe Ellen Hoorne Sven Dhaenens Bruno Pyliser Hugo Devos Steven Devos Willy Meeüs Michael Rosseel Veronique Vanneuville |
|
